Profesor Esad Rahić donosi važnu analizu o zaboravljenim historijskim činjenicama koje se odnose na stanovništvo srednjovjekovne Raške, naglašavajući da su Arijanci, a ne Bogumili, bili većinska populacija ovog prostora prije nego što je Stefan Nemanja, katoličke vjere i stranog porijekla, uz podršku Bizantije preuzeo vlast.
U ovom osvrtu, Rahić razotkriva krvavu prošlost i genocid nad Arijancima, koje je Nemanja, u službi Bizantijskog cara Manojla Komnina, sistematski iskorijenio nametanjem pravoslavlja. Ova zapanjujuća i nedovoljno poznata epizoda iz naše prošlosti baca novo svjetlo na političke i vjerske motive tadašnjih vlastodržaca, koji su pod plaštom religije vršili masovne progone i nametali novu vjeru ognjem i mačem. Njegov FB status prenosimo u cjelosti:
“Arijanci (pogrešno je do sada pisano Bogumili) su bili većinsko stanovništvo u srednjovjekovnoj Raški prije dolaska na vlast stranca – Dukljanina katoličke vjere Stefana Nemanje.
Njega i njegovu braću je na silu kao svoje vazale doveo na vlast u Raški moćni bizantijski car Manojlo Komnin.
Ovaj došljak, rođen u Ribnici (današnja Podgorica – Duklja – kasnija Zeta, a danas Crna Gora – rođak Dukljanina Vukana koji će biti prvi raški veliki župan) je iz političkih razloga, zbog značaja i pritiska Bizantije prešao u pravoslavlje, a zatim izvršio krstaški pohod i genocid nad Rašanima arijanske vjere koji su bili ubjedljivo većinsko stanovništvo Raške.
Ovo je najveći genocid u historiji nad narodom Raške koji je izvršio došljak iz Duklje, nametnuvši ognjem i mačem pravoslavlje po nalogu Bizantije.
I Petrova crkva, koju je on preotao, je ranije bila arijanska crkva. Ona je okrenuta u pravcu sjeveroistok – jugozapad, kao i sve arijanske crkve.Po nalogu Bizantije je 1196. godine napustio prijesto i prepustio ga srednjem sinu – bizantijskom zetu Stefanu Nemanjiću – kasnije nazvanom Prvovenčani).
Stefan Prvovenčani u svom djelu “Žitje svetog Simeona” posvjećenom biografiji svog oca, izričito ponavlja više puta da se njegov otac Stefan Nemanja krvavo i nemilosrdno obračunao sa Rašanima koji su pripadali arijanskoj herezi. Masovno ih ubijao, palio im kuće i svete knjige, a njihovom vjerskom poglavaru “usjekao jezik u grlu” da više ne može propovjedati arijansku vjeru koja negira Sveto trojstvo i govori da je jedini istinski Bog – Bog otac. Nije mi jasno kako nakon ovog djela koje piše sin Stefana Nemanje neko može govoriti da su u pitanju Bogumili.
Po nalogu Bizantije je Nemanja je prekršio princip primogenature, odnosno oduzeo je pravo najstarijem sinu katoliku Vukanu, da postane veliki župan Raške jer je bio katolik i mađarski zet.Nakon njegove smrti između braće Vukana i Stefana Nemanjića izbiće građanski rat.
Ali koliko je vjersko pitanje bilo isključivo politički obojeno kod Nemanjića govori činjenica da je Stefan Prvovenčani nakon primanja kraljevske krune od pape postao katolik i obećao da će narod Raške pokatoličiti, a kasnije uplašen od brata Save i pobune i državnog udara koji mu na vjerskoj osnovi brat može organizovati, vratio se pravoslavlju.
Brat Stefana Nemanje Miroslav, koji je bio oženjen sestrom bosanskog vladara bana Kulina, je cio život bio arijanac i umro kao pripadnik te vjere. Miroslavljevo jevanđelje pripada djelima arijanske Crkve bosanske.
Ali da arijanci u Raški i dalje postoje pokazuje Dušanov zakonik. Ali čak i car Dušan je u pregovorima sa papom bio spreman da postane katolik i da svoj narod pokatoliči ukoliko ga papa imenuje za lidera – kapetana udruženog kršćanskog krstaškog pohoda protiv Turaka Osmanlija.Zbog toga ga je pravoslavno sveštenstvo otrovalo hranom 1355. godine kod današnje Strumice. On nikad od pravoslavne crkve nije proglašen za svetitelja.
O ovome ću napisati veći tekst koristeći se prije svega srpskim historijskim izvorima.
Esad Rahić.”