Jedna od najstrašnijih tragedija u historiji Novog Pazara dogodila se 1689. godine, a taj zaboravljeni događaj može se opisati kao genocid, kulturocid i urbicid. Tokom proljeća te godine, u jeku Velikog bečkog rata, Novi Pazar postao je poprište brutalnog sukoba u kojem je grad pretrpio najveće materijalne i ljudske gubitke ikada.
Sve je počelo Drugim starovlaškim ustankom u martu 1689. godine, kada su se nekoliko hiljada srpskih ustanika, podržanih mađarskim konjanicima i austrijskim vojnicima, udružili protiv osmanskih snaga. Novi Pazar, branjen od svega 300 sejmena, nije uspio izdržati napad brojnijeg protivnika, pa su se branitelji povukli u planine, ostavljajući grad nezaštićenim.
Nakon povlačenja sejmena, grad je napadnut i potpuno devastiran. Ustanici, Mađari i Austrijanci ušli su u Novi Pazar, gdje su zabilježeni nevjerovatni prizori nasilja. Grad je opljačkan, spaljen i gotovo potpuno uništen. Prema savremenim izvorima, mnogi stanovnici su ubijeni, dok su žene i djeca odvedeni u zarobljeništvo. Leševi su prekrili gradske ulice i okolna polja, a mjesto je ostalo pusto. Ova katastrofa ostavila je Novi Pazar u ruševinama, i jedan od najvećih osmanskih gradova na Balkanu doživio je potpuni kolaps.
Prema osmanskim izvorima, broj napadača procijenjen je na preko 10.000, dok neki izvještaji navode i 12.000 ustanika i savezničkih vojnika. Kada je bosanski vezir Topal Husein-paša čuo za razaranja, poslao je 2.000 vojnika pod komandom svog ćehaje Mehmed-age Korče, koji su se pridružili albanskim trupama pod Mahmud-pašom Mahmudbegovićem.
Ove udružene bošnjačko-albanske snage sukobile su se s napadačima u blizini Novog Pazara, u onome što će postati poznato kao Bitka na Novopazarskom polju. Bitka je bila žestoka i krvava, s velikim gubicima na obje strane. Srpski ustanici, Mađari i Austrijanci pretrpjeli su težak poraz, a mnogi od njih su se povukli prema Beogradu, ostavivši za sobom opljačkane zalihe i zarobljenike. Prema nekim izvorima, bošnjačke i albanske trupe uspjele su zarobiti 40 neprijateljskih bajraka, dok su hiljade neprijateljskih vojnika poginule.
Iako ova pobjeda nije mogla spasiti Novi Pazar od stravične sudbine, uspjela je odvratiti neprijatelja iz šireg područja i spasiti mnoge zarobljene civile. Također, spriječena je daljnja eskalacija sukoba u Sandžaku, čime su mnogi bošnjački životi u tom području pošteđeni.
Esad Rahić