Novi Pazar – Iako su bili teška vremena Drugog svjetskog rata, bošnjački narod u Novom Pazaru i okolini pokazao je izuzetan primjer humanosti i solidarnosti, štiteći srpske komšije od albanski jedinica dok su trajali napadi četničkih jedinica. Ovaj događaj, na koji nas je podsjetio historičar Esad Rahić, ističe moralnu veličinu Bošnjaka u periodu kada su napadi bili usmjereni na njihovo potpuno uništenje.
Masovni četnički napadi na Novi Pazar trajali su od 4. novembra do 4. decembra 1941. godine, uslijed povlačenja njemačkih vojnih snaga. U trenucima kada je opasnost bila najveća, Bošnjaci nisu samo branili svoje domove, već su aktivno zaštitili i srpske porodice.
Prema Rahiću, Aćif-efendija Hadžiahmetović i njegov Odbor za odbranu grada su preduzeli korake za zaštitu 420 srpskih građana Novog Pazara od albanskih jedinica sa Kosova, smještajući ih u prostorije Okružnog suda. Posebno se istakla muslimanska milicija pod komandom Mula Jakuba ef. Kardovića, koji je sa svojim dobrovoljcima pružao neophodnu zaštitu.
Rahićev FB status prenosimo u cjelosti:
I U NAJTEŽIM DANIMA KADA SU ČETNIČKE JEDINICE NAPADALE NOVI PAZAR I OKOLINU – BOŠNJACI SU ČUVALI I ŠTITILI SVOJE KOMŠIJE NOVOPAZARSKE SRBE
Masovni četnički napadi na Novi Pazar je trajali su u periodu od 4. novembra do 4. decembra 1941. godine. Napadi su uslijedili nakon povlačenja njemačkih vojnih jedinica iz novopazarskog kraja. Cilj je bio: zauzimanje najvećeg grada u Sandžaku i njegove okoline i potpuno uništenje bošnjačkog življa.Nakon eventualnog pada Novog Pazara u četničke ruke, uslijedio bi pad i drugih sandžačkih gradova.
Odbrana Novog Pazara i okoline je dobila karakter odbrane cijelog Sandžaka.
Izvršena su tri četnička napada na Novi Pazar i okolna bošnjačka sela: 4. novembra, 7. novembra i 4. decembra 1941. godine.Grad su branili: stanovnici Novog Pazara i okoline, 3.200 albanskih dobrovoljaca sa Kosova i oko 2.000 dobrovoljaca sa Pešteri i iz Rožajsko-biševskog kraja.
I u trenucima najveće opasnosti i iskušenja došao je do izražaja čuveni bošnjački merhamet. U gradu nije imalo nijedne srpske porodice koja nije imala svog zaštitnika i čuvara Bošnjaka. Ponekada su na tom humanom zadatku bile angažovane i čitave bošnjačke porodice.Odbor za odbranu grada, na čijem čelu je bio Aćif-efendija Hadžiahmetović, je odlučio da 420 novopazarskih Srba skloni u prostorije Okružnog suda u Novom Pazaru i da ih na taj način zaštiti.
Naročito se u realizaciji ove plemenite namjere istakla muslimanska milicija pod komandom Mula Jakuba ef. Kardovića, komandanta rožajskih dobrovoljačkih jedinica, koji je došao u pomoć prijestonici Sandžaka sa nekoliko stotina naoružanih Rožajaca i Biševaca (Biševce je predvodio Mujo Mujković).
Ovaj plemeniti čovjek je pri kraju rata bio strijeljan od strane partizana kao kvisling, što je još jedna od tragedija ove krvave epopeje.
Ova akcija se sprovedena u toku 6. i 7. novembra i trajala je do 7. decembra 1941. godine kada su se u Novi Pazar vratile njemačke jedinice.
Bošnjački narod kojem je dio srpskog naroda okupljen u četničkim formacijama namjenio potpuni genocid, odnosno potpuno fizičko uništenje, je smogao snage i u tim najtežim trenucima da savlada i potisne osjećanje osvetoljubivosti i mržnje, i da komšijskom narodu, uprkos svemu, pruži ruku prijateljstva i zaštite.
Očigledno je, da se veličina jednog naroda ne mjeri njegovom brojnošću, već njegovim moralnim proporcijama.
Esad Rahić
