U 19. vijeku, Bošnjaci Sandžaka su, zahvaljujući obrazovnim reformama Osmanskog carstva, imali značajnu prednost u obrazovanju u odnosu na ostatak “uže” Srbije. Kroz uvođenje modernih pedagoških metoda i otvaranje škola, poput one iz 1851. godine, Sandžak je postao središte obrazovanja i intelektualnog razvoja, a mnogi ljudi tog vremena bili su visoko obrazovani. Međutim, uprkos ovim naprecima, bošnjačka elita je tokom agrarne reforme Kraljevine Jugoslavije i kasnijeg terora Aleksandra Rankovića u SFRJ bila sistematski proganjana, ubijana i protjerivana, što je dovelo do uništenja jednog dijela kulturnog i intelektualnog nasljeđa ovog naroda.
U davnoj 1851. godini, učenici škola u Sandžaku po prvi put su pjevali školsku himnu, donoseći sa sobom duh obrazovnih reformi koje su bile pokrenute u Osmanskom carstvu. Ovaj zanimljiv dio kulturne i obrazovne baštine Sandžaka osvjetljava sjećanja na pionirske korake ka modernizaciji školstva, u vremenu kada su učitelji, obrazovani u Učiteljskoj školi – Daru l-Muallimin u Istanbulu, prenosili nove pedagoške metode i kulturne prakse.
Osnovana 1848. godine, Učiteljska škola Daru l-Muallimin bila je prva obrazovna institucija Osmanskog carstva u kojoj su se školovali učitelji izvan tradicionalnih medresa. Polaznici ove škole su tokom tri godine obrazovanja učili širok spektar predmeta – od nauke o Kur’anu, arapskog jezika, vjeronauke, pa do geografije, povijesti, fizike i metodike. Njihova misija bila je modernizacija obrazovnog sistema i stvaranje generacija obrazovanih građana spremnih da preuzmu odgovorne uloge u društvu.
Među mnogim inovacijama koje su donijeli u Sandžak, posebno mjesto zauzima školska himna i koračnica, koje su bile izvođene u školama širom ovog kraja. Ove melodije, koje su do danas sačuvane u notnom zapisu, predstavljaju simbol discipline, napretka i zajedničkog duha učenika i učitelja tog vremena.
Note iz 1851. godine, koje prikazuju muzičku osnovu ove himne, odaju utisak o marširajućem tempu karakterističnom za tadašnje školske koračnice. Muzika započinje jednostavnom, ali melodičnom linijom, uz pratnju ritmičnih segmenata koji reflektuju strogu, ali inspirativnu atmosferu u školama. Himna je vjerovatno bila izvođena uz zbor učenika, uz pratnju instrumenata poput puhačkih instrumenata ili bubnjeva, dodajući dodatni značaj trenutku.
Himna je nosila duboku simboliku. Njen jednostavan, ali snažan tekst slavio je vrijednosti obrazovanja, discipline i budućnosti, dok je melodična pratnja pojačavala osjećaj zajedništva i ponosa. U to vrijeme, muzika je bila jedno od ključnih sredstava kroz koje su se prenosile moralne i društvene vrijednosti, a školske himne su igrale važnu ulogu u oblikovanju mladih umova.
Činjenica da su ove note sačuvane do današnjeg dana govori o trajnom uticaju obrazovnih reformi iz 19. vijeka na kulturu i obrazovanje u Sandžaku. Ove melodije su ostale dio kolektivnog sjećanja, podsjećajući nas na vrijeme kada su učitelji, puni entuzijazma i novih znanja, oblikovali budućnost generacija kroz pjesmu, disciplinu i obrazovanje.
Školska himna iz 1851. godine, zajedno sa muzičkom pratnjom koja ju je pratila, predstavlja više od obične pjesme. Ona je simbol jednog vremena, jednog obrazovnog pokreta i trajne posvećenosti učenju i napretku u Sandžaku. Njene note, sačuvane kroz vrijeme, i dalje odjekuju kao podsjetnik na snagu obrazovanja i kulturni značaj koji nosi za buduće generacije.
Izvorni tekst Binku