Kosovo je u XVI vijeku u administrativno-teritorijalnom pogledu jednim dijelom pripadalo Bosanskom, a drugim dijelom Rumelijskom ejaletu.
Još od 1463. godine današnja Mitrovica (koja se najprije nazivala Pazarska, a od kraja XIX vijeka Kosovska), Zvečan i Banjska su postali dio Bosanskog sandžaka i Novopazarskog vilajeta. Bosna od 1580. godene dobija status pašaluka, a Novopazarski vilajet od 1790. godine postaje Novopazarski sandžak.
Kada je 1872. godine Novopazarskom sandžaku pripojen Niški sandžak, nastao je Novopazarski vilajet (pašaluk), što je najveći stupanj koji je Sandžak imao u svojoj cjelokupnoj historiji.
Bosanskom ejaletu su pripadali Mitrovica, Zvečan i Banjska i ovi predjeli su bili tada granični dijelovi Bosne prema jugoistoku, a njihovo stanovništvo se vijekovima osjećalo dijelom Bosne i Sandžaka.
Putopisci ovaj današnji dio Kosova u svojim putopisima nazivaju „Gornja Bosna“.
Blizu Mitrovice nalazio se han i pored hana veliki kamen, koji je označavao granicu Bosanskog vilajeta (blizu današnjeg sela Svinjare).
Tu su muslimani iz Bosne i Hercegovine, vraćajući se u svoje krajeve, prinosili kurban (klali ovnove) kao žrtvu u znak zahvalnosti Bogu, što su dotle zdravo doputovali.
Dotle su prvaci bosanski izlazili u susret novom bosanskom veziru, i u njegovu sreću i počast klali kurban. O tome pričaju i danas stari ljudi u Mitrovici. Granični stub još stoji na nekih 2 km udaljenosti od stare mitrovačke željezničke stanice.
Mitrovica je bila 415 godina dio Bosne, a 427 godina dio Sandžaka.
Naravno ovo je samo evociranje historijskih uspomena na prošlost ovog nekada Sandžačkog, a sada Kosovskog grada, bez ikakvih pretenzija da se bilo šta promjeni u sadašnjem statusu Kosovske Mitrovice. Točak historije i historijski procesi idu naprijed i ne mogu se reciklirati decenije, a još manje stoljeća koja su odavno i nepovratno prošla.
Piše: Esad Rahić
