Historijska nepravda u Podgorici: Muslimansko groblje pretvoreno u park u obliku krsta

• Historijsko muslimansko groblje na Pobrežju pretvoreno u park u obliku krsta, Islamska zajednica godinama bez odgovora od nadležnih

Podgorica, 13. juni 2025. – Kontroverze oko Centralnog parka Pobrežje u Podgorici ponovo su aktuelizirane nakon objave historičara Esada Rahića, koji je putem društvenih mreža upozorio na kontinuirano uništavanje muslimanske kulturne baštine u glavnom gradu Crne Gore.

Rahić tvrdi da je nekadašnje centralno muslimansko groblje na Pobrežju, koje datira još iz vremena kada je muslimansko nizamsko groblje bilo prebačeno s druge strane Morače po naredbi kralja Nikole, potpuno devastirano krajem 1990-ih godina i pretvoreno u javni park. Ono što posebno izaziva zabrinutost jeste činjenica da je park formiran u obliku krsta, što dodatno podstiče optužbe o kulturocidu i poniženju vjerskih simbola.

• “Vlastima u Podgorici nije bilo dovoljno što su uništili mezarje, već su u novoformirani park na mjestu groblja napravili oblik krsta. Ovo je još jedan u nizu primjera nepoštovanja muslimanske historije i kulture,” napisao je Rahić.

Prema njegovim riječima, ostaci nekadašnjeg groblja danas se svode na jedno turbe i nekoliko nišana, koji su često meta vandalskih napada. Na turbetu se, tvrdi, redovno ispisuju šovinističke poruke i crtaju simboli koji vrijeđaju muslimane, dok počinioci ostaju nekažnjeni i neidentifikovani.

Islamska zajednica u Crnoj Gori još je 2017. godine predala zvanične sugestije za Detaljni urbanistički plan (DUP) “Pobrežje – zone D i E” i predložila da se postavi lapidarijum, odnosno memorijal s preostalim nišanima i prevodima epitafa. Međutim, uprkos formalnim zahtjevima, izostao je bilo kakav odgovor od nadležnih institucija.

• “Oni su bukvalno preorali groblje bez prethodne ekshumacije zemnih ostataka umrlih i bagerima rušili nišane koje su premjestili na novo groblje na Cijevnoj, u opštini Tuzi,” navodi se u arhivskim podacima koje citira Rahić.

Ovo nije izolovan slučaj. Rahić podsjeća na sudbinu Osmanagića džamije u Podgorici, za koju tvrdi da je zapuštena, kao i na oduzimanje džamije u Starom gradu u Ulcinju bez znanja Islamske zajednice. Posebnu zabrinutost izaziva stanje muslimanskih mezarja, gdje su, kako kaže, mnogi rijetki nišani slomljeni, a preko grobova vode pješačke staze.

Istoričar naglašava da je još 1974. godine Sabor Islamske zajednice upozoravao na ovo pitanje, uz konstataciju da je groblje “oteto” bez saglasnosti odbora Islamske zajednice u tadašnjem Titogradu.

Rahić postavlja pitanje: ko su ljudi koji čine ova nedjela i zašto do danas niko nije odgovarao? Njegova objava poziva nadležne u Crnoj Gori da konačno prekinu praksu ignorisanja zahtjeva Islamske zajednice i da se uključe u zaštitu onoga što je ostalo od muslimanske kulturne baštine u glavnom gradu.