U jeku napetosti između Sjedinjenih Američkih Država i Irana, američka vojska je prošlog vikenda izvela jednu od najdužih i najkompleksnijih zračnih operacija u modernoj vojnoj historiji – napad na tri iranska nuklearna postrojenja u kojem su ključnu ulogu imali B-2 “nevidljivi” bombarderi.
Sedam ovih strateških aviona, svaki s po dva člana posade, poletjelo je s baze Whiteman u Missouriju i vratilo se nakon nevjerovatnog leta koji je trajao čak 37 sati bez slijetanja. U operaciji je učestvovalo više od 125 letjelica, uključujući borbene avione, izviđače i tankere za dopunu goriva u zraku.
Melvin G. Deaile, bivši pukovnik Ratnog zrakoplovstva SAD-a, koji ima iskustvo sličnog leta od 44 sata tokom bombardovanja Afganistana 2001. godine, opisao je subotnju operaciju kao “izvanredan vojni podvig”.
- – Najimpresivnije mi je bilo to što su svih sedam bombardera izvršili različite nalete u razmaku manjem od pola sata – rekao je Deaile za CNN.
Pripreme za ovakve misije su rigorozne. Posade unaprijed dobijaju terapiju za spavanje kako bi bile odmorene uoči akcije. Na sam dan misije, piloti se bude nekoliko sati prije polijetanja, obavljaju brifing i kreću u, doslovno, put oko svijeta.
Ležaljka, amfetamini i “piddle packs”
B-2 bombarder nije ni izbliza udoban kao komercijalni avion. Pilot i kopilot se tokom leta smjenjuju u sjedištima, dok drugi pokušava uhvatiti nekoliko sati sna na preklopnoj ležaljci iza kokpita – improvizaciji nalik kamperskoj opremi.
Zbog iscrpljujuće koncentracije i fizičkog napora tokom leta, piloti imaju mogućnost korištenja tzv. “go pilula” – stimulansa na bazi amfetamina koji pomažu u održavanju budnosti. Njihova upotreba je regulisana i odobrena od strane vojnih ljekara, iako nije poznato da li su korištene i u ovoj operaciji.
U avionu postoji i primitivni WC – u nuždi se koristi hemijski toalet bez privatnosti, a piloti mokre u specijalne vrećice s upijajućim materijalom – tzv. “piddle packs”. Kako kažu, to je sastavni dio iskustva koje traje više od dan i po bez slijetanja.
Hrana iz torbe i snimke uništenih ciljeva
Hranu za let piloti sami pakuju – lagani obroci i specijalno pripremljene porcije koje se mogu konzumirati bez komplikacija. Zanimljivo, u takvim misijama apetit slabi zbog stresa i ograničene potrošnje energije.
Deaile se prisjetio da su, nakon prvog naleta iznad Afganistana 2001. godine, dobili naredbu da se vrate i izvedu dodatni napad. Tek tada su sletjeli na američku bazu Diego Garcia u Indijskom okeanu, gdje su tokom debrifinga pregledali snimke pogođenih ciljeva.
Tajnost, nadrealnost i bombe koje mijenjaju rat
Steven Basham, bivši general koji je 1999. letio B-2 iznad Srbije, istakao je da je “najnadrealniji trenutak” trenutak polijetanja – misija koju zna samo šačica ljudi, s neizvjesnim ishodom.
Ono što je ovu misiju činilo dodatno značajnom jeste i vrsta oružja koje su bombarderi nosili – GBU-57 “Massive Ordnance Penetrator”, teške bombe od po 13.600 kilograma, osmišljene za uništavanje podzemnih bunkera. Prvi put su ove bombe upotrijebljene u stvarnoj borbi upravo u ovoj operaciji, a B-2 je jedini avion sposoban da ih nosi.
Povratak u američki zračni prostor, nakon gotovo 40 sati leta, bio je emotivan trenutak. – Ono što vas podigne na kraju je poznati glas kontrolora koji vam kaže: “Dobrodošli kući” – zaključio je Basham.