U kontekstu zabrinjavajućeg trenda depopulacije koji pogađa većinu naselja u Srbiji, Novi Pazar se ističe kao izuzetak. Grad se, uz Beograd i Novi Sad, nalazi među rijetkim mjestima koja bilježe porast stanovništva, što ga čini oazom nade u trenutnoj demografskoj situaciji zemlje.
Nikola Kočović, viši naučni saradnik Centra za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka, prema izvještajima Politike, ističe da se depopulacija primećuje u 95% naselja u Srbiji. To je smanjenje broja stanovnika u 4.429 naselja od popisa iz 2011. godine. Međutim, Novi Pazar se izdvaja iz ovog trenda, pokazujući rast stanovništva koji je delom zasnovan na pozitivnom prirodnom priraštaju.
Iako se iz Novog Pazara više ljudi iseljava nego što se doseljava, broj stanovnika grada je porastao za 29% u odnosu na 2002. godinu, navodi Marinković. Ovaj rast je uglavnom rezultat prirodnog priraštaja, čime se Novi Pazar razlikuje od Beograda, gde je rast stanovništva vođen migracijama, dok je prirodni priraštaj negativan. S druge strane, Novi Sad bilježi rast i kroz prirodni priraštaj i kroz migracioni saldo.
Prema posljednjem popisu, Novi Pazar je imao 107.859 stanovnika, dok je broj “popisanih lica”, koji uključuje i osobe sa boravištem u inostranstvu, strance s boravkom u Srbiji, tražioce azila, migrante i studente popisane na više lokacija, 121.113. Republički zavod za statistiku ističe važnost ovih dodatnih brojki u razumijevanju demografske slike.
Konstantan rast broja stanovnika Novog Pazara od prvog popisa 1948. godine dodatno naglašava njegovu poziciju kao grada u usponu. U središtu izazova depopulacije koji pogađa veći dio zemlje, Novi Pazar stoji kao primjer kako pozitivan prirodni priraštaj može imati ključnu ulogu u demografskoj stabilnosti i rastu.
