Petnjica, Sandžak – U srcu Bihora, u malom sandžačkom gradu Petnjici, nalazi se arhitektonsko čudo koje odolijeva vremenu – džamija iz 16. vijeka, poznata kao jedina trospratna džamija na Balkanu. Ova impozantna građevina, sa površinom od oko 550 kvadratnih metara, može da primi i do 1200 vjernika, predstavljajući ne samo duhovno već i kulturološko središte regije.
Misterija njenog nastanka
Iako se tačan datum njene izgradnje ne zna, narodno predanje ukazuje na kraj 16. vijeka. Historijski izvori spominju 1689. godinu i dolazak Hajdar-paše Selima kao ključni period u razvoju orijentalne arhitekture u Bihoru i Limskoj dolini, što možda uključuje i gradnju ove džamije.
Od skromnih početaka do monumentalne strukture
Prvobitni izgled džamije bio je skromniji – s prvim spratom od kamena i drugim od drveta. Kroz vijekove, posebno tokom 1901. godine, džamija je proširivana i preuređivana, gubeći dio svoje autentičnosti ali dobijajući na veličini i snazi.
Restauracija i očuvanje kulturnog naslijeđa
Godine 2005, izvršena je detaljna rekonstrukcija kako bi se džamiji vratio njen stari izgled. Danas, sa tri sprata i 35 prozora, džamija u Petnjici stoji kao simbol otpornosti i kulturnog identiteta. Njeni zidovi su debeli 80 cm na prva dva sprata, dok je treći sprat nešto tanji, sa 50 cm debljine zida.
Više od mjesta molitve
Osim svoje arhitektonske važnosti, džamija igra ključnu ulogu u očuvanju kulture Bihoraca. Čuva preko 500 unikatnih ćilima, proglašenih nematerijalnim kulturnim dobrom Crne Gore, te arhivske zapise koji pružaju uvid u istoriju i život lokalnog stanovništva.
Pod zaštitom i u srcima zajednice
Kao objekat pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture, džamija u Petnjici nije samo mjesto vjerskog okupljanja, već i čuvar historije i tradicije Bihora. Vjeruje se da njen opstanak, čuvaju ne samo njeni masivni zidovi, već i meleci – anđeli, kao i nesebični doprinosi Bihoraca koji su kroz vijekove darivali za njen razvoj i očuvanje.
Džamija u Petnjici ostaje simbol otpornosti, jedinstvenosti i kulturnog bogatstva, ne samo za stanovnike Bihora već i za cijeli Balkan.
