Kako užasna agresija ulazi u šestu sedmicu, pitanje energetskih resursa moglo bi dodati još jedan sloj složenosti ratu koji je u toku. Prema Konferenciji Ujedinjenih nacija o trgovini i razvoju (UNCTAD), značajne rezerve nafte i prirodnog plina pronađene su u Pojasu Gaze i drugdje ispod okupirane Zapadne obale.
“Okupirana palestinska teritorija leži iznad značajnih rezervoara nafte i prirodnog plina, u području C okupirane Zapadne obale i mediteranske obale kod Pojasa Gaze. Međutim, okupacija i dalje sprječava Palestince da razviju svoja energetska polja kako bi eksploatirali i imali koristi od takve imovine”, navodi se u studiji koju je sproveo UNCTAD 2019.
U tom kontekstu, pitanje suvereniteta nad plinskim poljima Gaze je od vitalnog značaja za Izrael.
Sporazum iz Osla II potpisan 1995. godine dao je Palestinskim vlastima (PA) pomorsku jurisdikciju nad svojim vodama do 20 nautičkih milja od obale, stoga je PA potpisala 25-godišnji ugovor o istraživanju plina sa British Gas Group (BGG) u novembar 1999.
Godine 2000. dvije bušotine koje je British Gas izbušio u blizini obale Gaze otkrile su rezerve plina procijenjene na 1,4 triliona kubnih stopa. Šezdeset posto tih rezervi pripada Palestincima.
U julu 2000., izraelski premijer je dao BGG sigurnosnu dozvolu za bušenje prve bušotine, Marine 1, kao dio političkog priznanja Izraela da je bušotina pod jurisdikcijom PA.
Nakon što je Rusija izvršila invaziju na Ukrajinu u februaru 2022. godine, Evropa je pokušala osigurati alternativu ruskim energentima i oživjela je palestinsku inicijativu za vađenje prirodnog plina s obale Gaze. Nadalo se da bi projekat vredan 1,4 milijarde dolara – koji uključuje palestinske vlasti, Egipat, Izrael i Hamas – mogao da pokrene proizvodnju gasa do marta 2024.
Takav projekat mogao je postaviti temelje za saradnju između Palestinaca i Izraela u kojoj svi dobijaju.
Ali kako je izraelsko-palestinski sukob dramatično eskalirao posljednjih sedmica, čini se da to više nije na horizontu, a projekat je zamrznut u doglednoj budućnosti.
Umjesto toga, 29. oktobra, kako se rat nastavio bez primirja na vidiku, Netanyahuova vlada je dodijelila 12 dozvola za šest kompanija, uključujući BP i italijanski ENI, za istraživanje prirodnog gasa u području mediteranskog basena.
Nova nalazišta nafte i prirodnog gasa u istočnom Mediteranu procijenjena su na nevjerovatnih 524 milijarde dolara. Međutim, prema izvještaju UN-a, značajan dio te imovine morat će biti nabavljen sa okupirane teritorije Palestine.
Osim toga, tokom samita G20 u New Delhiju u septembru ove godine, SAD i EU najavile su svoju podršku planu za izgradnju ekonomskog koridora koji povezuje Indiju sa Bliskim istokom i Evropom – što je ogroman projekat koji će biti konkurent kineskoj inicijativi Pojas i put.
U tom kontekstu, pitanje suvereniteta nad plinskim poljima u Gazi je od vitalnog značaja za Izrael.
Netanyahu je to opisao kao “projekat saradnje koji je najveći u našoj historiji”, dodajući: “Naša zemlja Izrael će biti centralno čvorište u ovom ekonomskom koridoru; naše željeznice i naše luke otvoriće novu kapiju iz Indije preko Bliskog istoka do Evropa i nazad.”
Izrael planira da postane veliki izvoznik gasa i nešto nafte. U proteklih 20 godina, zemlja se transformisala iz neto uvoznika fosilnih goriva u izvoznika prirodnog gasa.
Netanyahuova objava rata Gazi iz oktobra 2023. nastavak je prethodne izraelske invazije na Gazu 2014. godine kada su ubijena najmanje 2.104 Palestinca, uključujući 1.462 civila. Osnovni vojni cilj okupacije Gaze je protjerivanje Palestinaca iz njihove domovine.
Izraelski ministar odbrane Yoav Gallant rekao je da je plan “eliminirati sve”, a drugi ministar, Gideon Sa'ar, rekao je da Gaza “mora biti manja na kraju rata”. Štaviše, “koncept papir” izraelske vlade predložio je prebacivanje 2,3 miliona stanovnika Pojasa Gaze na egipatsko Sinajsko poluostrvo.
Međutim, krajnji cilj nije samo rušenje Hamasa i/ili isključivanje Palestinaca iz njihove domovine, već i konfiskovanje više milijardi dolara vrijednih gasnih resursa Gaze.
