Nova Varoš – Iz mračnih dubina Zlatarskog jezera kod Nove Varoši, koje je zbog duge suše izuzetno oseglo, ovih dana pojavili su se posle decenija u tami, spomenici starog pravoslavnog groblja u Puljcima kao i svod stijene, ispod kog je bila stara crkva!
Ovo je, koliko se zna, drugi put za poslednjih skoro 60 godina, kako je izgradnjom brane u Кokinom Brodu potopljen kanjon Uvca da se na svijetlu dana pojavi nekadašnje groblje i crkva u Puljcima između sela Vilovi i Debelja, destak kilometara od Nove Varoši.
Otac Stanko Blagojević, mjesni paroh, juče je na starom groblju, posle više decenija, baš u zadušnoj nedelji očitao molitvu, okadio grobove, zapalio svijeće onima čije su kosti sahranjene u Puljcima i koje su decenijama u jezerskim dubinama.
Mještani čije su kuće na bregovima oko jezera kažu da se na Puljcima vide kameni krstovi, kamene ploče kojima su ograđeni grobovi, svod pećine ispod koga je bio oltar, spomenici…
Legenda o crkvi u Puljcima živi i dalje u ovom kraju, a mještani okolnih sela, Novovarošani, ovih dana spuštaju se do Puljaka da uživo pogledaju staro groblje, mjesto na kome je, za svod stijene bila zakačena drvena konstrukcija stare puljačke crkve.
„Negde 1962. ili 1963. godine, kada je završena brana u Кokinom Brodu i kada je počelo punjenje jezera, drvena konstrukcija crkve sa krstom otkačila se od stijene, polovina crkve bila je u pećini, ispod kamenog svoda, polovina ispod drvenog krova, i onda je ta konstrukcija mjesecima plovila jezerom, od obale do obale, sve dok nije potonula”, prisjećaju se ovih dana mještani čije su kuće u Vilovima, na visovima iznad jezera.
Prije nego što je jezero zaplavilo, mještani su iz grobova u Puljcima otkopali i na okolne bregove u nova groblja iznijeli kosti svojih predaka sahranjenih na Puljcima. Mnogo kostiju tada je i ostalo na Puljcima u starim grobovima.
Кada je počelo plavljenje, mještani su uspjeli da iz crkve spasu neke od relikvija, kandila, ikone, stare knjige, koji se i dalje čuvaju.
Stari novovaroški prota Mića Đenadić prisjeća se priče koju je čuo od Sreta Matijevića iz Vilova koji je rođen 1900. godine i koji se sjećao rekonstrukcije crkve u Puljcima poslije Prvog svjetskog rata. Prije rekonstrukicje, tada su u crkvi nađeni grobovi u kojima su vladike bili sahranjeni u sjedećem položaju.
Prije četrdesetak godina, u Vilovima, na visu Ljubičina ravan, na par kilometara od crkve u Puljcima sagrađena je nova crkva, posvećena svetom Jovanu, kao i crkva u Puljcima koja je ovih dana posle decenija u tami ponovo “isplivala” iz jezerskih dubina.
I šest – sedam kilometara nizvodno, na Кokinom Brodu, na mjestu zvanom Matijevića kosa, iz jezera su izronili spomenici starog groblja, najviše porodice Matijević, temelji nekih građevina…
Na jednom od spomenika na groblju na Matijevića kosi, koji je decenijama bio duboko u jezeru vidi se i uklesan tekst:
„Ovde počiva u očinom grobu Mirko Matijević. Živeo ja časno 47 godina. Pogibe od bacača mine pred svojom kućom 8. 10. 1944. godine od četnika”…
Кurir, Z. Šaponjić
Ilustracija, foto: A.Rovčanin
