Kosovo i Srbija postigli su sporazum o okončanju dugotrajnog spora oko registarskih oznaka automobila na severu Kosova, koji je izazvao zabrinutost da bi to moglo dovesti do eskalacije napetosti. Time se otvara put za pregovore lidera o sveobuhvatnom sporazumu za rešenje statusa Kosova, prema francusko-nemačkom predlogu.
Srbija odustaje od daljeg izdavanja nelegalnih registarskih tablica sa oznakom KM, a Kosovo odustaje od svih koraka kao što su opomene ili novčane kazne zbog registarskih tablica, kako je naveo glavni kosovski pregovarač Besnik Bisljimi.
Kako je još pojasnio glavni pregovarač Srbije Petar Petković, ostaju da važe do sada izdate tablice sa oznakom KM.
Narednih dana o narednim koracima
“Imamo dogovor! Sa velikim zadovoljstvom mogu da saopštim da su se glavni pregovarači #Kosova i #Srbije uz posredovanje EU dogovorili o merama da se izbegne dalja eskalacija i da se u potpunosti koncentrišu na predlog za normalizaciju svojih odnosa”, saopštio je 23. novembra visoki predstavnik Evropske unije (EU)za spoljnu politiku Žozep Borelj (Josep Borrell).
Borelj je na Twitteru napisao da će Srbija prestati da izdaje registarske tablice sa imenima kosovskih gradova, a da će Kosovo obustaviti dalje radnje u vezi sa preregistracijom vozila.
We have a deal!
Very pleased to announce that Chief Negotiators of #Kosovo & #Serbia under EU-facilitation have agreed on measures to avoid further escalation and to fully concentrate on the proposal on normalisation of their relations.
— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) November 23, 2022
“Pozvaću strane u narednim danima da razgovaraju o narednim koracima. Zahvaljujem se Miroslavu Lajčaku za naporan rad”, dodao je on.
Kako se navodi u Boreljovoj zvaničnoj izjavi, EU će osigurati da se ključna pitanja i principi vezani za normalizaciju rešavaju u kontekstu predloga, te da strane shvataju da se svi prethodni sporazumi iz dijaloga moraju implementirati.
“Pozvaću strane u narednim danima da razgovaraju o narednim koracima u okviru predloga sa ciljem da se predstave rezultati sledeće Specijalne grupe za normalizaciju sa Kosovom i sledeće ažuriranje poglavlja 35 za Srbiju. U slučaju opstrukcije bilo koje Strane, Facilitator EU može prekinuti proces. Ja i specijalni predstavnik EU Miroslav Lajčak nastavićemo da olakšavamo proces normalizacije odnosa i redovno obaveštavamo države članice EU i partnere o napretku koji su strane postigle”, navodi se u Boreljovoj izjavi.
Lajčak: Neprocenjiva podrška američke diplomatije
Dogovor je postignut na susretu glavnih pregovarača Srbije i Kosova Petra Petkovića i Besnika Bisljimija sa Miroslavom Lajčakom, specijalnim predstavnikom EU za dijalog. Lajčak se zahvalio pregovaračima Kosova i Srbije na “konstruktivnom angažmanu” tokom pregovora u sredu, kao i Sjedinjenim Američkim Državama.
“Velika zahvalnost i za Stejt department i američku diplomatiju na neprocenjivoj podršci”, napisao je Lajčak na Twitteru.
My thanks tonight go to @BislimiBesnik and @PetkovicPetar for their constructive engagement today. And a big thanks to @StateDept and the US diplomacy for their invaluable support! https://t.co/wEJUDbX61H
— Miroslav Lajčák (@MiroslavLajcak) November 23, 2022
Tablice ostaju pitanje za sveobuhvatni sporazum
Glavni kosovski pregovarač Besnik Bisljimi rekao je da problem registarskih tablica više nije na stolu, ali da će se definisati u okviru sveobuhvatnog sporazuma.
“Nakon današnjeg dogovora, trebalo bi da nastavimo intenzivne razgovore o predlogu EU, koju podržavaju Nemačka i Francuska, za punu normalizaciju odnosa”, naveo je na Twitteru glavni pregovarač Kosova Bisljimi:
After today's agreement, we should continue our intensive talks on the proposal of EU, backed by Germany and France, for full normalization of relations. https://t.co/iQHv97Hqgk
— Besnik Bislimi (@BislimiBesnik) November 23, 2022
Glavni pregovarač Srbije Petar Petković naglasio je da je kosovski premijer Aljbin Kurti “večeras prihvatio sve ono što je odbijao svih prethodnih dana”. On je na kraju sastanka objasnio da postignutim dogovorom ostaju KM tablice, koje će, prema njemu, moći da koriste Srbi na severu Kosova.
“One će i dalje biti u upotrebi kao što su bile i do sada. To, između ostalog, znači da će apsolutno svi vlasnici automobila koji poseduju KM tablice moći normalno da registruju svoja vozila i da produže važenje KM tablica. Jedino gde ćemo zastati, zastaćemo sa fizičkim izdavanjem potpuno novih KM tablica i to sve do trenutka dok ne pronađemo konačno rešenje po pitanju tablica. Ali ionako za poslednje tri godine te KM tablice, nove fizički nove tablice, se nisu izdavale”, izjavio je Petković.
Slede dogovori o normalizaciji odnosa
Predsednica Kosova Vjosa Osmani zahvalila je ambasadi SAD na Kosovu i ambasadoru Jeffu Hovenieru na aktivnom angažmanu u postizanju dogovora u Briselu.
“Njihova podrška procesu dijaloga na Kosovu i Srbiji je neophodna”, navela je Osmani.
I want to thank @USAmbKosovo Jeff Hovenier and the U.S. Government for their active engagement in reaching today’s deal in Brussels. Their support for the dialog process b/w Kosovo & Serbia is indispensable. 🇽🇰 is grateful.
— Vjosa Osmani (@VjosaOsmaniPRKS) November 23, 2022
Postizanje sporazuma među prvima je objavio ambasador Kosova u Belgiji Agron Bajrami.
“Posle dugih sati, postigli smo cilj: imamo dogovor! Sada mogu da počnu intenzivni razgovori o potpunoj normalizaciji”, naveo je.
After long hours, we achieved our objective: we have an agreement!
Now the intensive talks on full normalisation can start.— Agron Bajrami (@AgronBajrami) November 23, 2022
Ambasador EU u Srbiji Emanuel Žiofre (Emanuele Giaufret) ocenio je kao “veoma dobru vest” dogovor predstavnika Srbije i Kosova u Briselu.
“Sada dijalog Beograda i Prištine treba da se fokusira na normalizaciju odnosa”, napisao je Žiofre na Tviteru.
Very good news from Brussels. Under EU facilitation a deal was reached to avoid further escalation. Now the Belgrade- Pristina dialogue to focus on normalization of relations. https://t.co/rD64iz9n4j
— Emanuele Giaufret (@EGiaufretEU) November 23, 2022
Šta je prethodilo dogovoru?
Glavni pregovarači došli su u evropsku prestonicu samo dva dana nakon neuspele runde dijaloga na najvišem političkom nivou.
Za krah susreta koji je održan 21. novembra domaćin Josep Borrell je odgovornost prebacio na premijera Kosova Albina Kurtija.
Kosovske vlasti su bile najavile za 21. novembar početak izdavanja novčanih kazni za vlasnike vozila sa srpskim registracijama. EU i SAD su u više navrata tražili od zvanične Prištine da odluku odloži na deset meseci, što su kosvske vlasti odbile.
Međutim, po povratku iz Brisela šef kosovske vlade Albin Kurti je saopštio da odlaže početak izricanja novčanih kazni za 48 sati nakon što je to od njega zatraženo od američke strane koje su poput EU izrazile razočarenje što lideri Kosova i Srbije nisu uspeli da se dogovore sa visokim predstavnikom EU Borrellom o rešenju aktuelne krize na Kosovu.
Tenzije na relaciji Priština Beograd su nastale upravo zbog registarskih tablica, a Evropska unija je u više navrata ocenila da se radi o “najozbiljnijoj krizi od 2013 godine”.
Tablice koje izdaju srpski organi su za Kosovo ilegalne, ali su do sada tolerisane u četiri opštine sa srpskom većinom na sjeveru, odnosno u Severnoj Mitrovici, Leposaviću, Zvečanu i Zubinom Potoku.
Za Beograd i Srbe na severu Kosovu nisu prihvatljive RKS (Republika Kosovo) tablice, na kojima insistira Vlada Kosova.
Situacija se zakomplikovala nakon što su 5. novembra pripadnici srpske zajednice na sjeveru napustili kosovske institucije, protiveći se odluci Vladi Kosova o preregistraciji vozila.
Kosovo i Srbija su u okviru dijaloga, 2011. i 2016. godine postigle dogovor o slobodi kretanja, što je podrazumevalo i preregistraciju registarskih tablica sa srpskih na kosovske.
Radio Slobodna Evropa
