U srcu Deževske doline u Novom Pazaru, gde su temelji prve srpske države postavljeni od strane Stefana Nemanje, noćne ekspedicije kopača zlata ne prestaju da intrigiraju i danas. Opremljeni modernim senzorima i opremom za dubinsko skeniranje, tragači nestrpljivo pretražuju zemljište oko Starog Rasa, posebno blizu drevnih crkava, manastira i grobalja.
Već decenijama, između Petrove crkve i manastira Đurđevi Stupovi, kopači su noću izvodili tajne operacije. Petrova crkva, za koju se veruje da je starija nego što zapisi pokazuju, privlači posebnu pažnju zbog legendi o skrivenim tunelima koji su navodno sadržavali Nemanjino blago.
Legenda kaže da je tunel koji spaja ovaj manastir na brdu sa crkvom u dolini bio mesto gde je karavan mazgi, natovaren dragocenostima, nestao bez traga. Ova priča privukla je različite tragače, uključujući vojnike koje je Adolf Hitler poslao da pretraže ovo područje tokom Drugog svetskog rata. Iako su nađeni neki tragovi, veliki deo blaga ostaje nedirnut i obavijen misterijom.
Nemački oficir je, prema pričama, našao jedan kovčeg. Zatim ga je odneo na nepoznatu lokaciju. Nepoznato je i šta je bilo u njemu.
Nakon rata, i komunisti su se pridružili potrazi, navodno otkrivši dva sanduka zakopana blizu Petrove crkve. Unatoč brojnim pokušajima i pričama koje kruže među lokalnim stanovništvom, zvanični nalazi su oskudni i nema nepobitnih dokaza o postojanju Nemanjinog blaga.
Arheološka istraživanja su ipak imala značajne rezultate. Pronađeni su brojni artefakti od značaja, uključujući zlatni sarkofag ilirskog kneza i različite predmete od srebra i dragog kamenja. Ova otkrića su doprinela bogatstvu istorijskog i kulturnog nasleđa Novog Pazara.
Tokom istraživanja pronađen je i jedan objekat sa jasno utvrđenim gabaritima. Pronađeno je i dvadesetak grobova. Zemlja pored ove najstarije crkve u Srbiji krila je i novčiće, keramiku, ukrase…
Crkva napravljena na temeljima rimskog hrama
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla, u narodu poznatija kao Petrova crkva, prema pisanim izvorima, potiče iz osmog veka, ali se pretpostavlja da je dosta starija i da datira iz perioda Rimske imperije.
Ovaj hram podignut je na mestu monumentalne kneževske humke i baš tu su arheolozi otkrili zlatan nakit i druge ukrase koji datiraju iz vremena 6. veka pre nove ere.
Prvi pisani pomen datira iz 1020. godine u povelji vizantijskog cara Vasilija II. Do Stefana Nemanje nema direktnih pomena Petrove crkve u istorijskim izvorima.
U Petrovoj crkvi Stefan Nemanja odrekao se vlasti u korist sina Stefana Prvovenčanog i sa suprugom Anom se istog dana i zamonašio.Potraga za Nemanjinim blagom nastavlja da fascinira i podstiče dalja istraživanja u ovoj istorijski značajnoj regiji Srbije. Dokazi ostaju nejasni, ali legenda o blagu Stefan Nemanja živi dalje, podstičući maštu i nova otkrića.
